Της Μαριάννας Τζάννε
Το ταξίδι μιας μικρής ομάδας Ελλήνων μηχανικών μέσα από τις θύελλες που έσπειραν πέντε παγκόσμιες οικονομικές κρίσεις και η εντυπωσιακή εξέλιξη που είχε έξι δεκαετίες αργότερα θα μπορούσε να είναι η απάντηση στο σημερινό βασανιστικό αδιέξοδο του τεχνικού κόσμου που πλήττεται από την αβεβαιότητα και την ανεργία.
Είναι η εξαγωγή τεχνογνωσίας απάντηση στην κρίση; Να μείνουν οι μηχανικοί στη χώρα όπου γεννήθηκαν ή να μεταναστεύσουν αναζητώντας ένα καλύτερο μέλλον; Πάνω από 3.000 Ελληνες επιστήμονες υπολογίζεται ότι ξενιτεύτηκαν τα τελευταία χρόνια λόγω της κατάρρευσης της οικοδομής και της κατασκευαστικής δραστηριότητας ενώ το φαινόμενο brain drain (διαρροή εγκεφάλων) εξελίσσεται στη νέα μεγάλη πληγή για τον κλάδο που αναζητά επίμονα τρόπους για να ανακόψει το κύμα φυγής. Το success story της μικρής ομάδας Ελλήνων μηχανικών που έμελλε να βγάλει στα πέρατα του κόσμου την Αρχιρόδον είναι δύσκολο να επαναληφθεί.
Αποτελεί, όμως, ένα λαμπρό παράδειγμα εξωστρέφειας, και μάλιστα το μοναδικό αν αναλογιστούμε ότι το στιβαρό οικοδόμημα των Ελλήνων κατασκευαστών που έγραψαν ιστορία στη Μέση Ανατολή κατέρρευσε ενώ εκείνη όχι μόνο κατάφερε να επιβιώσει αλλά και να εκμεταλλευτεί τις μεγάλες παγκόσμιες κρίσεις, να επιβληθεί και να μεγαλουργήσει. Σήμερα, η πορεία της διεθνούς τεχνικής εταιρείας που ελέγχεται από τα επενδυτικά κεφάλαια της Al Nowais του Αμπού Ντάμπι και διαθέτει στο μάνατζμεντ και Ελληνες μηχανικούς είναι εξίσου ενδιαφέρουσα με το ξεκίνημά της, αφού τα εργοτάξιά της εκτείνονται σε όλο τον κόσμο συμμετέχοντας σε μεγάλα και πρωτοποριακά τεχνικά έργα. Το Ras Al Khair στη Σαουδική Αραβία είναι το μεγαλύτερο κέντρο αφαλάτωσης στον κόσμο, ενώ η διαμόρφωση του Zirku Island στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα για τις ανάγκες της πετρελαϊκής βιομηχανίας προκάλεσε το δεύτερο μεγαλύτερο εκβραχισμό στον κόσμο μετά από εκείνον για το αεροδρόμιο του Χονγκ Κονγκ!
Η Ελλάδα εξακολουθεί να αποτελεί μια μικρή κουκκίδα επιχειρηματικών δραστηριοτήτων για τη διεθνή εταιρεία, αυτό όμως είναι αρκετό για να συγχρονίζεται με τις εξελίξεις στην ελληνική αγορά και να αυξάνει τον ανταγωνισμό στα λιγοστά έργα που βγαίνουν. Από κοινού με την Intrakat και την Envitec, η Αρχιρόδον έχει αναλάβει τη ΣΔΙΤ απορριμμάτων στις Σέρρες, ενώ το ίδιο σχήμα έχει προκριθεί για το αντίστοιχο έργο στην Ηπειρο που ταλαιπωρείται από τα πισωγυρίσματα της κυβέρνησης για τα έργα διαχείρισης αστικών αποβλήτων. Παρούσα θα είναι και στα έργα της νέας γενιάς, με την εταιρεία να ετοιμάζεται να διεκδικήσει το αεροδρόμιο στο Καστέλι, σε συνεργασία με Κινέζους, και το αντίστοιχο της Ζυρίχης.
Από το μηδέν στις αραβικές χώρες
Ας δούμε όμως πώς ξεκίνησε να αναπτύσσεται η δομή της διεθνούς εταιρείας της οποίας οι δραστηριότητες κρύβονται πίσω από λιγοστές επίσημες ανακοινώσεις και ελάχιστες δημόσιες παρουσίες. Βρισκόμαστε στα τέλη της δεκαετίας του '50, η Ελλάδα μόλις έχει βγει από δύο δύσκολες δεκαετίες με ζωντανές τις πληγές από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και τον Εμφύλιο και προσπαθεί να μαζέψει τα κομμάτια της, ενώ οι νέοι της αναζητούν ένα καλύτερο μέλλον σε μια αγορά με αρκετές στρεβλώσεις και περιορισμούς. Η αγωνία και η ανάγκη για δημιουργική δραστηριότητα οδήγησαν τρεις Ελληνες μηχανικούς σε μεγαλύτερες αγορές, ενώνοντας τις δυνάμεις δύο εταιρειών της εποχής: του Αρχιμήδη και της Οδών και Οδοστρωμάτων.
Πρωτοεργάτες εκείνου του καλοσχεδιασμένου deal είναι ο Κωνσταντίνος Καρπίδας, ο Γιάννης Ανδρόπουλος και ο Θεόδωρος Κωνσταντόπουλος, προσωπικότητες που, όπως θα αποδειχτεί στην πορεία, θα βάλουν τη σφραγίδα τους στον χώρο των κατασκευών. Οι τρεις μηχανικοί επέλεξαν να διοχετεύσουν την περίσσια ικανότητά τους πέρα από τα ελληνικά σύνορα, ξεκινώντας με την επέκταση στον Λίβανο και τη Λιβύη. «Οι περιοχές αυτές θα βάλουν τις βάσεις για την επέκταση στη Σαουδική Αραβία, η οποία εκείνο τον καιρό ανέπτυσσε τη βασική της υποδομή αξιοποιώντας τους λιγοστούς αρχικά πόρους από την εκμετάλλευση του πετρελαίου», αφηγείται ο κ. Ντένης Καραπιπέρης, που παρουσίασε πρόσφατα σε εκδήλωση του Συλλόγου Πολιτικών Μηχανικών το ελληνικό θαύμα της Αρχιρόδον.
Ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας και από τους ανθρώπους που ανήκουν στον στενό πυρήνα του ελληνικού μάνατζμεντ είναι χειμαρρώδης. Η Αρχιρόδον αναλαμβάνει μεγάλες δουλειές όπως τα λιμάνια στην Τζέντα και την Νταμάμ, καθώς και άλλα σημαντικά λιμάνια της χώρας αξίας εκατοντάδων εκατομμυρίων δολαρίων. Πολύ γρήγορα θα έρθει αντιμέτωπη με την πρώτη κρίση πετρελαίου του 1973. Η αποσύνδεση του δολαρίου από την τιμή του χρυσού δημιουργεί ισχυρές οικονομικές πιέσεις λόγω της μείωσης του εισοδήματος των πετρελαιοπαραγωγών χωρών. «Αυτές οι πιέσεις απελευθερώθηκαν με τον πόλεμο του Γιομ Κιπούρ και την υποστήριξη των ΗΠΑ στο Ισραήλ και οδήγησαν στο εμπάργκο πετρελαίου στις αραβικές χώρες με την εκτίναξη των τιμών τέσσερις φορές πάνω», επισημαίνει το στέλεχος της Αρχιρόδον.
Η τρομερή αύξηση της τιμής οδήγησε σε ύφεση τον δυτικό κόσμο, αλλά σε επιτάχυνση της ανάπτυξης και σε τόνωση των επενδύσεων, δεδομένης της συγκέντρωσης πλούτου στις αραβικές χώρες. Η Αρχιρόδον είναι παρούσα στις οικονομικές εξελίξεις και έχοντας τοποθετηθεί στην περιοχή ήδη πάνω από μία δεκαετία εκμεταλλεύεται στο έπακρο τις επενδύσεις σε μεγάλες υποδομές. Ετσι, επεκτείνει το 1974 τις δραστηριότητές της στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το 1981 στο Ομάν και το 1985 στην Αφρική, έχοντας αυξημένη βάση δραστηριότητας με επίκεντρο τις αραβικές χώρες.
Η Μαύρη Δευτέρα έφερε τη στροφή στα βιομηχανικά έργα
Επειτα από μία δεκαετία συνεχούς και έντονης ανάπτυξης σε έργα υποδομής, η Αρχιρόδον έρχεται αντιμέτωπη με τη δεύτερη μεγάλη κρίση, τη χρηματιστηριακή του 1987. Η κατάρρευση των χρηματιστηρίων την αποκαλούμενη Μαύρη Δευτέρα και η αποσταθεροποίηση του χρηματοπιστωτικού συστήματος φοβίζουν τους επενδυτές, ενώ και οι κυβερνήσεις μειώνουν με τη σειρά τους τις επενδύσεις. Τα λιγοστά έργα και ο έντονος ανταγωνισμός αυξάνουν τις απαιτήσεις ποιότητας και την πίεση για μικρότερους χρόνους εκτέλεσης και επομένως γρηγορότερους ρυθμούς απόδοσης.
Μαζί έρχεται και η στροφή από τα παραδοσιακά έργα υποδομής στην ανάπτυξη της βιομηχανίας. «Η απάντηση της Αρχιρόδον ήταν: γινόμαστε πιο ανταγωνιστικοί, ανεβάζουμε την ποιότητα, αλλάζουμε τους τρόπους εκτέλεσης των έργων, αναπτυσσόμαστε σε άλλους τομείς -βιομηχανικούς- και επεκτεινόμαστε γεωγραφικά». Με βάση αυτόν τον επαναπροσδιορισμό προτεραιοτήτων η Αρχιρόδον επιβιώνει στη δυσκολότερη δεκαετία της και αρχίζει να αλλάζει το μείγμα δραστηριοτήτων επικεντρωμένη πλέον σε έργα υψηλών απαιτήσεων. Ετσι, ξεκινά η επέκταση σε έργα στην ενέργεια και στον χώρο του πετρελαίου. Ωστόσο, το οικονομικό περιβάλλον παραμένει ασταθές και θα επιδεινωθεί εκείνη την περίοδο από την τρίτη κρίση στην ιστορία της Αρχιρόδον, με την κατάρρευση των αγορών της Ασίας.
Οι εταιρείες αναζητούν ευκαιρίες εξόδου και επεκτείνονται σε άλλες χώρες δημιουργώντας συνθήκες έντονου ανταγωνισμού. Οι αλλαγές φέρνουν ανταλλαγή τεχνογνωσίας και ευκαιρίες συνεργασίας με τον ανταγωνισμό. Προτού η αγορά απορροφήσει τους κραδασμούς θα ακολουθήσει η κατάρρευση της ψηφιακής οικονομίας το 2001 ενώ η τρομοκρατική επίθεση στους Δίδυμους Πύργους θα αλλάξει δραστικά όχι μόνο την πορεία των έργων αλλά και του κόσμου ολόκληρου.
Η αναστάτωση στην Αμερική προκάλεσε τρομερή αβεβαιότητα στους Αραβες επενδυτές που ξεκίνησαν μαζικά να αποσύρουν τεράστια κεφάλαια από τις ΗΠΑ για να τα κατευθύνουν σε πιο ασφαλή περιβάλλοντα, όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Αυτό με τη σειρά του δημιούργησε νέες επενδύσεις και αύξησε εκ νέου τις απαιτήσεις σε ποιότητα. Είναι χαρακτηριστικό ότι στις αρχές της δεκαετίας του 2000 ο χρόνος εκτέλεσης των έργων ήταν ο μισός σε σχέση με ό,τι συνέβαινε μέχρι τότε, σημειώνει ο κ. Καραπιπέρης.
Η αποχώρηση της Boskalis και η έλευση του Αμπού Ντάμπι
Η Αρχιρόδον εκμεταλλεύεται τις συνθήκες και αυξάνει τη συμμετοχή της στα μεγάλα πρότζεκτ. Πρωτοστατεί σε εμβληματικά έργα της Μέσης Ανατολής όπως το Palm Island στο Ντουμπάι και το λιμάνι Καλίφα στο Αμπού Ντάμπι. Κατασκευάζει επίσης τη γέφυρα μήκους περίπου 1 χλμ. στο Αμπού Ντάμπι, που φέρει το όνομα του ιδρυτή και πρώτου προέδρου των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων Σεΐχ Ζαγιέντ, και μεγαλώνει τα μεγέθη του ομίλου, επεκτείνοντας τις δραστηριότητες στους τομείς της ενέργειας. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να αλλάξει και η κατανομή της δραστηριότητας και από το 86%, ποσοστό το οποίο κάλυπταν το προηγούμενο διάστημα, τα έργα υποδομής να πέσουν τη δεκαετία του 2000 στο 37%. Αναπτύσσονται, επίσης, νέοι τομείς και υπάρχει εξισορρόπηση της κατανομής δραστηριοτήτων ώστε να περιοριστεί ο επιχειρηματικός κίνδυνος.
Σταδιακά, η εταιρεία ανοίγει τα φτερά της και πέρα από τον παραδοσιακό χώρο της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής επεκτείνεται σε νέες αναπτυσσόμενες αγορές της Κεντρικής Ασίας ωσότου ξεσπάσει η κρίση του 2008, η οποία ξεκινά από τις ΗΠΑ με την κρίση των ενυπόθηκων δανείων, επηρεάζει επενδύσεις ανά τον κόσμο και οδηγεί σε κατάρρευση τις αγορές. Μία εκ των οποίων μάλιστα είναι και αυτή του Ντουμπάι. Οι επιπτώσεις είναι μεγάλες και το χρηματοπιστωτικό σύστημα κλυδωνίζεται, ενώ η παγκοσμιοποίηση, η ανάγκη για καινοτομία και η διαφορετική αντιμετώπιση του επιχειρηματικού κινδύνου βγαίνουν στο προσκήνιο της δραστηριότητας. Η Αρχιρόδον συνεχίζει εντονότερα τη γεωγραφική της επέκταση με έργα μελέτης αγορών και κατασκευής, προσφέροντας συνολικό πακέτο υπηρεσιών που περιλαμβάνει και την εκπαίδευση του φορέα του έργου.
Στην τελευταία οκταετία επεκτείνεται στις ακτές του Ατλαντικού, στον Ινδικό και σε άλλες χώρες, με τα έργα να είναι κατά 90% αυτής της κατηγορίας. Ο όμιλος αναπτύσσεται οργανωτικά και γυρίζει σελίδα και σε επίπεδο μετοχικής σύνθεσης. Η έδρα της εταιρείας παραμένει στην Ολλανδία, όμως ο όμιλος Boskalis, που ως το 2013 κατείχε το 40% των μετοχών της, μεταβιβάζει τις μετοχές του στην Al Nowais και πλέον η Αρχιρόδον, που κάλπαζε στις χώρες της Μέσης Ανατολής δημιουργώντας πλήθος υποδομών, αποκτά, ως φυσική συνέχεια θα έλεγε κανείς, μέτοχο από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Η αραβική εταιρεία επενδύσεων απέκτησε το 28% της Αρχιρόδον, με το 12% να μοιράζεται στους κληρονόμους των ιδρυτών, άγνωστο όμως με ποια κατανομή. Η συναλλαγή αποτιμήθηκε σε 190 εκατ. δολάρια.
«Η εξελικτική πορεία της Αρχιρόδον δείχνει ότι οι παγκόσμιες κρίσεις συνοδεύτηκαν από δημιουργικές διεξόδους για την εταιρεία. Χωρίς αυτές η εξέλιξη δεν θα υπήρχε. Η έμφαση στα έργα υποδομών αρχικά, η στροφή στην ενέργεια, η συμμετοχή σε έργα μεγάλης αξίας και η ενασχόληση με έργα υψηλής πολυπλοκότητας σε συνδυασμό με τη γεωγραφική επέκταση οδήγησαν στο ξεπέρασμα της κρίσης και στον δεκαπλασιασμό των μεγεθών της εταιρείας μέσα σε έξι δεκαετίες», είναι ο αισιόδοξος επίλογος του κ. Καραπιπέρη με πάνω από 35 χρόνια παρουσίας στην Αρχιρόδον.
Αποτέλεσμα; Η μικρή ομάδα που ξεκίνησε αυτό το ταξίδι σταδιακά δεκαπλασιάστηκε σε μέγεθος και αποτέλεσε τον πυρήνα μιας ευρύτερης ομάδας 1.200 μηχανικών σε συνολικό αριθμό 15.000 εργαζομένων με παρουσία σε όλο τον κόσμο. Ανάμεσα στις χώρες όπου δραστηριοποιείται, εκτός από τη Σαουδική Αραβία, είναι τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Ομάν, το Κατάρ, η Αίγυπτος, η Λιβύη, η Κύπρος και η Ιορδανία, ενώ έχει εκτελέσει έργα σε Μπαχρέιν, Καζακστάν, Τζιμπουτί, Σιγκαπούρη, Μαρόκο κ.α. Η Aρχιρόδον διαθέτει γραφεία στην Ελβετία, στην Ολλανδία και τις ΗΠΑ, όπου δραστηριοποιείται μέσω θυγατρικής για έργα στην Αφρική και τη Μέση Ανατολή.
Πηγή: http://www.newmoney.gr/palmos-oikonomias/epixeiriseis/277990-i-arxirodon-%C2%ABanthizei%C2%BB-sta-perata-tou-kosmou
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου